طرح «دارویار» که ۲۳ تیر ۱۴۰۱ در رسانه‌ها مطرح شد و به‌ گفته مسئولان وزارت بهداشت، انتظار می‌رفت با اجرای آن هزینه‌‌های بیماران تامین شود تا بیماران با هیچ‌گونه افزایشی در پرداخت هزینه‌های دارو مواجه نشوند و از سوی دیگر اکثر داروها را تحت پوشش بیمه قرار دهد، اکنون با گذشت ۱۶ ماه، با موانع زیادی مواجه شده و عملا شکست خورده است.

خبرگزاری ایرنا وابسته به دولت جمهوری اسلامی، دوشنبه هفتم آذر گزارشی را که در مورد شکست طرح دارویار منتشر کرده بود، از تمام خروجی‌هایش حذف کرد. در این گزارش آمده بود: «طرح دارویار برای کنترل بحران کمبود دارو و تنظیم قیمت آن پس از حذف ارز ۴٢٠٠ تومانی اجرا شد. تامین نشدن بودجه دارویار و تامین نشدن یارانه پرداختی به داروخانه‌ها به اخلال در اجرای این طرح منجر شد تا آنجا که زمزمه ورشکستگی برخی داروخانه‌ها به گوش می‌رسد. از دیگر سو اگرچه انتظار می‌رفت اجرای دارویار کمبود دارو را مدیریت کند، نتوانست آن را کنترل کند.»

دولت جمهوری اسلامی اعلام کرده بود که با اجرای طرح دارویار، ارز ترجیحی واردات دارو حذف می‌شود و به جای ارز، بودجه‌ای معادل آن به شرکت‌های بیمه پرداخت خواهد شد تا مردم مجبور نباشند دارو را به قیمت آزاد بخرند. اما در عمل این طرح اجرایی نشد.

به‌ گزارش روزنامه رسالت، بر اساس آمارهای دولتی، دولت تا پیش از حذف ارز دارو، سالانه سه میلیارد دلار ارز به واردات دارو و تجهیزات پزشکی تخصیص می‌داد که با نرخ امروز برابر ۱۵۰ هزار میلیارد تومان می‌شود؛ این در حالی است که امسال تنها ۶۷ هزار میلیارد تومان بودجه برای دارویار به تصویب رسید. بر اساس این گزارش، محمد عبده‌زاده، رئیس سندیکای صاحبان صنایع دارو، این بودجه را فقط برای سه ماه نخست سال کافی دانست و گفت که حالا دولت به مشکل کمبود نقدینگی و بودجه برای تامین دارو و شیرخشک پی برده است.

به‌ گزارش بسیاری از رسانه‌های ایران، اجرای دارویار از یک‌ سو به دلیل تخصیص نیافتن بودجه کافی و از سوی دیگر به‌ دلیل تامین نشدن یارانه پرداختی به داروخانه‌ها، نتیجه معکوس داده است و مردم با کمبود داروی بیشتری مواجه شده‌اند.

پیش‌تر، بهمن صبور نایب، رئیس انجمن داروسازان تهران، در این‌باره به کاهش بودجه این طرح در صحن مجلس شورای اسلامی اشاره کرده و گفته بود: «اگر هر ماه به طور میانگین پنج همت واریز می‌شد، امروز مشکلی نداشتیم. کسانی که این طرح را امضا کردند، باید پاسخگو باشند و ارقام را پرداخت کنند. سازمان بیمه، برنامه و بودجه، هدفمندی یارانه از سازمان‌های ذی‌نفع‌اند که به تعهداتشان عمل نکرده‌اند. در این طرح پول پرداختی بیمار برای برخی اقلام دارویی کمتر شد و اگر سازمان‌ها مابه‌التفاوت قیمت‌ها را پرداخت می‌کردند، مشکلی به وجود نمی‌آمد.»

او دخالت هیئت مقررات‌زدایی را از دیگر عوامل کمبود دارو در ایران نام برد و گفت: «تصمیم‌سازی و سیاست‌های غلط برخی افراد وضعیت دارو را از این هم بدتر خواهد کرد.»

دنیای اقتصاد به‌ نقل از برخی داروسازان نوشت: «اگر طرح دارویار به‌درستی اجرا می‌شد، صنعت داروی کشور را از ارز دولتی آزاد می‌کرد و کارخانه‌ها دیگر معطل ارز دولتی نمی‌ماندند و با ارز نیمایی که به‌وفور وجود دارد، به فعالیتشان ادامه می‌دادند. اما متاسفانه قیمت‌‌گذاری به‌درستی انجام نشد و به دنبال اعتراض‌ها، فورا متوقف شد. لذا طرح دارویار به جای اینکه کمبودهای دارویی را برطرف کند، این کمبودها را تشدید کرد.»

هادی یزدانی در گفت‌وگو با روزنامه اینترنتی فراز، کمبود دارو را نقص مدیریتی خواند و گفت: «وزارت بهداشت دولت سیزدهم با طرح دارویار به‌ میدان آمد و اعلام کرد که ما یارانه دارو را به بیمه‌ها می‌دهیم و کاری می‌کنیم که دارو با شرایط آسا‌ن‌تری در اختیار مردم قرار بگیرد اما بر اساس مستندات و واقعیت بیرونی این طرح شکست خورد و نتوانست به توزیع بهتر دارو کمک کند. از طرفی بار عظیمی بر دوش شرکت‌های دارویی و داروخانه‌ها قرار دارد.»

نایب رئیس انجمن داروسازان ایران نیز درباره آخرین وضعیت اجرای طرح دارویار گفته بود: «با گذشت چند ماه از اجرای طرح دارویار، امروز داروخانه‌ها در وضعیت نگران‌کننده‌ای به سر می‌برند و با مطالبات سنگین از بیمه‌ها مواجه شده‌اند.»

محمد از کاربران شبکه‌های اجتماعی در اکس (توییتر سابق) از کمبود قرص وارفاین گلایه می‌کند و می‌نویسد: «قرص وارفارین که داروی اساسی برای افرادی است که تعویض دریچه قلب کردند، پیدا نمی‌شه و پدرم نهایت برای ۱۰ روز دیگه قرص داره.»

کاربری دیگری به‌ نام انجلا هم در حسابش نوشت که به داروی میرابگرون نیاز دارد و از کاربران دیگر برای پیدا کردن این دارو درخواست کمک کرد.

کاربری به ‌نام جیلانی هم نوشت: «خبرآنلاین در گزارشی که روز سه‌شنبه ۳۰ آبان منتشر کرد و روز چهارشنبه در برخی دیگر از روزنامه‌ها بازتاب یافت، از کمیاب و نایاب شدن شماری از قرص‌ها از جمله داروی حیاتی بیماران قلبی در ایران خبر داد. در مقابل، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مدعی شد که در کشور کمبود دارو وجود ندارد.»

در حالی‌ که کمبود دارو مستقیم با مرگ و زندگی مردم ارتباط دارد، مسئولان وزارت بهداشت و درمان دولت رئیسی با دادن وعده‌های توخالی، در حل این بحران هم که چون بحران‌های دیگر می‌تواند به قیمت از دست رفتن جان مردم تمام می‌شود، اهمال‌ می‌کنند.

سال گذشته بود که بهرام عین‌اللهی، وزیر بهداشت، گفت: «برای افزایش قیمت دارو هیچ برنامه‌ای نداریم البته این بستگی به تورم هم دارد.» او همچنین گفت: «با توجه به ارز اختصاص داده‌شده، امسال قطعا کمبود دارو نخواهیم داشت و وضعیت داروی ما نسبت به سال گذشته بسیار بهتر است ولی اگر درباره کمبود دارو در مراکز درمانی موردی وجود دارد، معرفی کنید تا بررسی کنیم.»

این در حالی است که رسانه‌های ایران پیش‌بینی می‌کنند با نزدیک شدن به ماه‌های پایانی سال و احتمال افزایش مجدد قیمت دلار در بازار، افزایش قیمت دارو و کمبود آن به‌مراتب بیش از گذشته خواهد شد و می‌تواند به بحران درمان بیماران دامن بزند.